وضعیت بورس با توجه به نوسانات شدید شاخص در روزهای اخیر، آماده شدن تبصره هدفمندی و بررسی جزئیات آن، ادامه دعواهای سیاسیون بر سر مرگ دو کارگر در حادثه آتش سوزی در خیابان جمهوری و مسائل مرتبط با سفر رئیس جمهور به داووس مهمترین مطالب روزنامههای امروز است.
شش ميليون سهامدار خرد بورس درمعرض تهديد
اعتماد خبر داده است که به دنبال سقوط شاخص بورس، شش ميليون سهامدار خرده پا درمعرض تهديد هستند. به نوشته این روزنامه: برخلاف شايعه هايي كه مي گويند احتمال دستكاري در شاخص ها وجود دارد اما مسوولان ارشد بورس و وزارت امور اقتصادي ودارايي طي روزهاي اخير تمام تلاش خود را براي تكذيب قاطع چنين شايعه يي متمركز كرده اند. در چنين فضايي است كه بازار سرمايه روزهاي سردي را سپري مي كند: روزهايي پر از شايعه و سقوط. شايعات ضد و نقيضي كه اين روزها به غير از عوامل اقتصادي به دليل مهم تبديل شده اند براي كشاندن متغير شاخص از قله به دامنه… گام نخست با دستگيري بابك زنجاني بود كه به دنبالش خبري پيچيد مبني بر اينكه او بيش از يك ميليارد تومان از پول هاي خود را در بورس شست وشو داده است، اين شايعه هنوز چندان كمرنگ نشده بود كه شايعه يي ديگر دربازار پيچيد: رييس سازمان بورس علي صالح آبادي و عده يي از مديران بورسي دستگير شده و درحال تغيير هستند.
در 20 -15 روز اخير رد اين شايعات از سويي و وضعيت قرمز شاخص بورس از سويي ديگرو پيگيري منبع انتشار اين شايعات تمام انرژي مديران بورسي و وزارت اقتصاد و دارايي را صرف خود كرده است. رشد مستمر شاخص كل بورس از اول سال به بعد و رسيدن به يك بازدهي 130 درصدي همه و همه دلايل كافي بود تا آنها كه پول هاي خود را از بازار سكه، ارز، مسكن و سيستم بانكي جمع كرده بودند به سوي بازار سرمايه هدايت شوند و از اواسط سال جاري يكباره بورس با حجم زيادي نقدينگي براي خريد سهام روبه رو شود. برآوردهاي صورت گرفته نشان مي دهد كه در يك سال اخير بيش از 300 هزار ميليارد تومان به ارزش بازار سرمايه افزوده شده و به بيش از 800 هزارميليارد تومان رسيده است كه اين رقم 30 درصد توليد ناخالص ملي كشور است كه به اين ترتيب 300 هزار ميلياردتومان به صورت كسر افزوده شده درحالي كه مخرج كسريا همان حجم بازار سرمايه در اين مدت دچار تغيير چنداني نشد. درحال حاضر تعداد سهامداران حقيقي در بورس بيش از شش ميليون و 500 هزار نفراست كه اين تعداد با وجود اينكه تنها 20 درصد از معاملات بازار سرمايه را بردوش دارند اما طي ماه هاي اخير آسيب شناسي رفتار هيجاني و جوان اين گروه انتقادات بسياري را از سوي كارشناسان بورس به همراه داشت.
بسياري از اين سهامداران حقيقي كه تعداد زيادي از آنها در سال جديد وارد بورس شده اند به دليل عدم آشنايي كافي از بازار كه مهم ترين اصل آن عدم تاثير پذيري سريع از شايعات است، به طور مستمر دريك روز كاري با انتشارخبري بي پايه و اساس درصف خريد و فروش قرار گرفته اند و اين خود نشان از عدم آشنايي مردم در بورس دارد و نكته عجيب ديگر رفتار حقوقي ها و بازگردانان در بازار است كه دربسياري ازموارد به دنبال اين سهامداران حركت كرده و با آنها همراه شده اند. رفتار عجيب سهامداران حقيقي موجب شد كه بارها تصميم گيرندگان و نهادهاي حقوقي به سهامداران حقيقي هشدار بدهند كه وارد مسائل حاشيه يي نشوند زيرا نوسان جزو ذات بازار سرمايه است. حسين عبده تبريزي، عضو شوراي بورس و رييس سابق سازمان بورس نيز روز سه شنبه جو حاكم بر معاملات كنوني بازار سرمايه را ناشي از اخبار بي پايه و اساس دانست. به هر روي تمام هشدار هاي كنوني حاوي يك پيام است، كاهش ضررسهامداران حقيقي كه به نظر مي رسد افت شاخص ها اين شش ميليون نفر را بسيار نگران كرده و برتعداد آنها هر روز درصف هاي خريد مي افزايد: سهامداراني كم تحمل و با ديد كوتاه مدت تا هرچه زودتر سرمايه خود را از اين بازار خارج و به بازاري ديگر وارد كنند. اما در اين ميان مديران بورسي نيز بايد با استفاده از ابزارهاي مختلف و حمايت بجا از اين بازار از زيان هرچه بيشتر آنها جلوگيري كنند.
این در حالی است که صالح آبادي رييس سازمان بورس و اوراق بهادار، نوسان را جزو ذات بورس دانسته است. اعتماد به نقل از وی نوشته: سرمايه گذاران در روزهاي كاهش شاخص بايد مراقب باشند با هيجان نسبت به خريد و فروش سهام اقدام نكنند و با ديد بلندمدت به بازار سرمايه نگاه كنند و نوسانات را ملاك تصميم گيري خود قرار ندهند. علي صالح آبادي در گفت وگو با راديو اقتصاد درباره نوسانات اين روزهاي بازار سرمايه گفت: نوسان جزو ذات بورس است و نمي شود انتظار داشت شاخص هميشه روند صعودي داشته باشد. رييس سازمان بورس اوراق بهادار با اشاره به اينكه از ابتداي امسال تا ديروز شاخص بورس 119 درصد رشد داشته است، افزود: سرمايه گذاران در روزهاي كاهش شاخص بايد مراقب باشند با هيجان نسبت به خريد و فروش سهام اقدام نكنند و با ديد بلندمدت به بازار سرمايه نگاه كنند و نوسانات را ملاك تصميم گيري خود قرار ندهند. وي درباره برنامه هاي سازمان بورس براي كنترل كاهش شاخص گفت: ابزارهاي لازم براي پوشش ريسك در بازار تدارك ديده شده است و حمايت هاي لازم از بازار صورت خواهد گرفت. صالح آبادي با اشاره به اينكه بنگاه هاي حاضر در بورس اوراق بهادار از شركت هاي خوب و سودده هستند، تصريح كرد: افزايش نرخ ارز در سال گذشته ارزش جايگزيني دارايي هاي شركت ها را بالابرد و باعث سودآوري سهام شركت ها در بورس شد. به علاوه اينكه افت بازارهاي موازي از جمله طلا، ارز، سكه و مسكن باعث هجوم سرمايه به بورس شد و همه فعالان اقتصادي مي توانند در بازار سهام براي آينده خود برنامه ريزي كنند.
سبد كالاپيش زمينه اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه هاست
جزییات تبصره هدفمندی یارانهها ارائه شده از سوی دولت مورد توجه روزنامهها قرار گرفته است. شهروند در مطلبی با عنوان «افزایش ۱۱هزارمیلیارد تومانی اعتبار یارانه نقدی و غیرنقدی» نوشته: عصر روز چهارشنبه، دولت با ارایه جزییات تبصره ۲۱ لایحه بودجه ۹۳، درخصوص اجرای قانون هدفمندی یارانهها در اینسال اعلام برنامه کرد تا مجلس به فاز تصمیم گیری وارد شود. براساس گزارشهای دریافتی ازجزییات این تبصره، درآمد حاصل از اجرای قانون هدفمندی درسال آینده، ۶۳۲هزارمیلیاردریال تعیین شده است که حدود ۵۱۹ هزارمیلیاردریال از این درآمد از محل اصلاح قیمت کالاها و خدمات تامین خواهد شد. همچنین ۱۱۳هزارمیلیاردریال نیز برای یارانه نان، برق و سایر کالاها و خدمات خواهد بود. بررسی پیشنهاد کنونی دولت گویای این حقیقت است که در عمل ۱۳۲ هزارميليارد ريال رقم درآمدهای دولت از محل قانون هدفمندی یارانهها افزایش یافته است که این موضوع بدان معناست که قرار است دولت دریافتهای ریالیاش از محل افزایش قیمت حاملهای انرژی را بالا ببرد. چرا که درعمل دولت در بخش یارانه نان، برق و سایر کالاها و خدمات تنها ۱۰۰میلیارد تومان افزایش را در نظر دارد.
به گفته نوبخت براساس تبصره هدفمندی یارانهها الحاقی به بودجه سال آتی، حدود ۵۲۰ هزار میلیارد ریال برای توزیع نقدی و غیرنقدی در جامعه مشخص شده است که این موضوع بدان معناست که دولت درعمل هدفگذاری خاصی برای تقسیم یارانه ها به ۲ بخش نقدی و غیر نقدی دارد. گفتنی است در بودجه پیشنهادی دولت قبل در سال ۹۲ اعتبار یارانه نقدی سال ۹۱ که حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان بود در پیشنهاد دولت دهم به ۹۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافت که درنهایت ۴۱ هزار میلیارد تومان تصویب شد. بدین ترتیب با احتساب اعتبار یارانههای غیرنقدی و یارانه نقدی گذشته، اعتبار این بخش ۱۱ هزار میلیارد تومان رشد یافته است. بر اساس این مصوبه میزان یارانه نقدی پرداختی به مردم تغییری نخواهد کرد.تفسیر اعداد اعلامی دولت این گونه روایت دارد کهسال ۹۳ درعمل هدفمندی یارانهها با میزان تورم همسو نشده و دولت به دنبال رشد درآمدهای خود در بخش افزایش قیمت سوخت خواهد بود. درادامه متن کامل تبصره هدفمندی یارانهها را میخوانید:
تبصره ۲۱- به منظور حسن اجرای قانون هدفمند کردن یارانهها- مصوب ۱۳۸۸- به دولت اجازه داده میشود درسال ۱۳۹۳ منابع مالی حاصل از اصلاح قیمت کالاها و خدمات موضوع قانون مذکور و منابع یارانهای آن را با استفاده از انواع روشهای پرداخت نقدی و غیرنقدی وخدمات بیمهای بین خانوارهای هدف و نیازمند توزیع و با اولویت بخش تولید، به شرح زیر اجرا کند:
الف – در آمد حاصل از اجرای قانون مذکور در سال ۱۳۹۳ تا مبلغ ۶۳۲هزارمیلیارد ریال شامل موارد زیر میشود:
۱- تا مبلغ ۵۱۹هزارمیلیارد ریال ازمحل اصلاح قیمت کالاها و خدمات موضوع مواد یک و ۳ قانون مذکور
۲- تا مبلغ ۱۱۳هزارمیلیارد ریال یارانه نان، برق و سایر کالاها وخدمات مندرج در این قانون
ب – به منظور تقویت منابع صنعت برق و حضور فعال بخش خصوصی، منابع حال از افزایش قیمتهای برق درسال ۱۳۹۳ از شمول ماده (۱۲) قانون هدفمند کردن یارانهها خارج و در اختیار صنعت برق قرار میگیرد.
ج – منابع مندرج در جزء (الف) به شرح زیر هزینه میشود.
۱- تا مبلغ یکصدهزارمیلیارد ریال در اجرای ماده (۸) قانون هدفمند کردن یارانهها با اولویت کمک به بخش تولیدی، خدماتی و مسکونی
۲- تا مبلغ ۵۳۲ هزارمیلیارد ریال به منظور پرداخت نقدی و غیرنقدی و تقویت نظام سلامت موضوع ماده (۷) قانون هدفمند کردن یارانهها
۳- جابهجایی تا ۲۰ درصد در موارد فوق مجاز است.
د – در شهرهای با جمعیت بالای یکمیلیون نفر، عوارض خاص توسط هیأت وزیران برای مقابله با آلودگی محیط زیست و کمک به توسعه حمل و نقل عمومی وضع میشود تا به صورت در آمد هزینه به مصرف برسد. بر اساس این مصوبه، آیین نامه اجرایی این تبصره ظرف ۳ ماه توسط معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوري و با همکاری وزارتخانههای امور اقتصادی و دارایی، نفت، نیرو و صنعت، معدن و تجارت تهیه و به تصویب هیأت وزیران میرسد.
هادی حقشناس در روزنامه شرق درباره «واشکافی جزییات یارانه هدفمند» نوشته: در تبصره هدفمندی یارانهها که روز گذشته تحویل مجلس شد، 63هزارمیلیاردتومان هم در بخش هزینه و هم در بخش درآمد لحاظ شده است. مردم 52هزارمیلیاردتومان از این رقم را با پرداخت پول بیشتری بابت انواع حاملهای انرژی تامین میکنند و 11هزارمیلیاردتومان دیگر را دولت از محل یارانه نان و برق به بودجه هدفمندی یارانهها اضافه میکند. درواقع 63هزارمیلیاردتومان منابع هدفمندی یارانهها از دو محل بودجه دولتی و افزایش قیمت حاملهای انرژی تامین خواهد شد. در طرف دیگر مصارف قرار دارد که آن هم 63هزارمیلیاردتومان است. 40هزارمیلیاردتومان در قالب یارانه نقدی، 13هزارمیلیاردتومان در قالب سبد کالا و 10هزارمیلیاردتومان دیگر در قالب مصارف تولیدی، خدماتی و مسکونی ارایه خواهد شد. بزرگترین سوال در مورد این تبصره این است که فاز دوم هدفمندی یارانهها چه تفاوتی با فاز اول دارد؟ در فاز دوم، دریافت نقدی مردم به میزان پرداختی در فاز اول است. حتی گروههای هدف هم تغییری نکردهاند و 77میلیوننفری که در فاز اول یارانه نقدی میگرفتند همچنان یارانه دریافت خواهند کرد. در این فاز، 13هزارمیلیاردتومان در قالب «سبد کالا» به اقشار کمدرآمد داده خواهد شد. از بودجه 63هزارمیلیاردتومانی یارانهها، 11هزارمیلیاردتومان توسط دولت و 52هزارمیلیاردتومان توسط مردم – با پرداخت دوبرابری قیمت حاملهای انرژی – تامین میشود. البته ممکن است قیمت یکی از حاملهای انرژی بیش از دوبرابر و قیمت دیگری، کمتر از این میزان افزایش یابد. اما واقعیت این است مردم در سال 93 دوبرابر پولی که در سالهای 89 تا 92 بابت افزایش قیمت حاملهای انرژی به دولت پرداخت میکردند، باید به دولت بپردازند. حالا سوال دیگری مطرح میشود که اساسا هدف از اجرای فاز اول چه بود و دولت با اجرای فاز دوم بهدنبال چه اهدافی است؟ در فاز اول بهدنبال کاهش اتلاف انرژی و قاچاق، بهبود و ارتقای تکنولوژی تولید و در نهایت بهبود کیفیت کالا و خدمات بودیم. در فاز دوم هم با افزایش قیمت حاملهای انرژی از اتلاف انرژی جلوگیری و حتی از قاچاق فرآوردههای نفتی هم کاسته میشود اما مطمئن نیستیم که بخش تولید دچار تحولات اساسی شود زیرا دو سال گذشته با رکود و تورم سر شد بنابراین نیاز به توجه بیشتر به تولید است. انتظار این است که از محل افزایش قیمت حاملهای انرژی در فاز دوم، رشد منفی اقتصادی طی دو سال گذشته با راهکار حمایت از تولید، مثبت شود. علاوه بر این، حذف و رفع موانع تولید و اتخاذ سیاستهای پولی، مالی و بودجهای در راستای حمایت از فعالان این بخش ضروری است.
اعتماد نیز به نقل از رييس كميسيون تجارت اتاق بازرگاني تهران نوشته است که سبد كالا پيش زمينه اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه هاست. به نوشته این روزنامه محسن بهرامي ارض اقدس، رييس كميسيون تجارت اتاق بازرگاني تهران گفت: هر چند دولت مدعي است كه پرداخت سبد كالايي به اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه ها ربطي ندارد ولي اختصاص اين سبد كالايي پيش زمينه اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه هاست. وي درباره اختصاص سبد كالايي به سرپرست خانوارها، اظهار كرد: اينكه هر كاري براي مردم انجام شود به عنوان برخورد پوپوليستي يا سياه و سفيد ديده شود درست نيست. هر موضوعي بايد در بازه زماني خودش تفسير، ارزيابي و از آن برداشت شود. بهرامي با بيان اينكه در آستانه ورود به اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه ها هستيم، خاطرنشان كرد: لذا طبيعي است كه دولت براي طي اين دوره انتقالي و كم كردن فشار روي اقشار ضعيف با اجراي چنين سياست هايي بررسي هاي لازم را در اين زمينه انجام دهد.
اما و اگرها و بايدها و نبايدهاي يك حادثه
در کنار نقل اظهارات مقامات سیاسی در مورد جان باختن دو کارگر یک تولیدی پوشاک در حادثه آتشسوزی در خیابان جمهوری، چند روزنامه نیز به ابعاد دیگری از ماجرا پرداختهاند.
ابتکار در مطلبی با عنوان «اما و اگرها و بايدها و نبايدهاي يك حادثه» در این باره نوشته: باز هم فاجعهاي رخ داد و باز هم هر نهاد و مسئول و رسانه و شهروندي از نگاه خود به ماجرا مينگرد. يکي در صدد پيداکردن مقصر است. يکي پاي مشيت الهي را وسط ميکشد. ديگري به دنبال تبرئه خود و سازمانش است. آن يکي کل يک سيستم را زير سوال ميبرد و…
اما جداي از همه اين واکنشها، مرور حادثه يا بهتر بگوييم «فاجعه» روز يکشنبه خيابان جمهوري اگرها، بايدها و نبايدهايي را يادآوري ميکند که گرچه براي يک خانواده، خواهر و مادر نميشود اما اگر يک جايي باشد که به آنها توجه کند، شايد فقط کمي شايد، اين تجربه تلخ، درسي باشد براي آيندهها؛ پس از زدن سوزن به خودمان شروع ميکنيم:
– ما اهالي رسانه در طول سال چندبار به سراغ کارگراني از اين دست و بررسي شرايط کاري و ايمني محل کار آنها و حق و حقوقشان ميرويم؟ آيا غير از اين است که تنها به بهانه برخي مناسبتها اين کار را انجام ميدهيم و کمتر مسالهاي را تا حصول به نتيجه پيگيري ميکنيم؟
– قوانين موجود چقدر به روزنامهنگاران اجازه اين مانورهاي خبري و افشاگريها را درباره برخي شرايط ظالمانه کار در برخي مراکز ميدهد و آيا اگر خبرنگاري به اصطلاح «موي دماغ» شد با هزار جور انگ و بهانه «بهانهدادن به نهادهاي حقوق بشري» و… پشيمانش نميکنند؟
– غير از «خانه محترم کارگر»، چرا هيچ NGO يا تشکل کارگري نتوانسته در کشور شکل بگيرد. اين پرسشي است که سالهاست بيپاسخ مانده؟
– چه کسي بايد بالاخره مديريت بحران به معناي دقيق کلمه را ياد مردم و حتي نيروهاي پليس و آتشنشاني بدهد؟ اينکه فورا محيط را خلوت کنند و مانع ازدحام «مردم موبايل به دست» شوند؟ در حاليکه بر اساس مشاهدات در محل حادثه اوضاع آنقدر بلبشو بوده که موتوري هم از آن ميانه عبور کرده و يکي از قربانيان پس از سقوط روي آن افتاده؛ بلبشويي که بر هيجانات صحنه افزوده هم ماموران و هم مصدومان را دچار گيجي ميکند.
-همکاري ميگفت اين دو زن به هشدار آتشنشانان گوش ندادهاند و از پنجره خارج شدهاند، اگر فقط دو دقيقه صبر ميکردند شايد مانند پنج تن ديگر نجات مييافتند. البته اينکه در محاصره لهيب شعلههاي آتش، مغز انسان چگونه تصميم ميگيرد پرسشي است که تا شرايط مشابه را تجربه نکني نميتواني پاسخ درخوري به آن بدهي؛ اما آيا براي چنين مواردي و کاستن از هيجانات محيط و آرامکردن مصدومان نبايد فرد باتجربهاي در تيمهاي عمليات باشد؟
– استاندارد جهاني دفعات تست و کنترل ادوات و خودروهاي موجود آتشنشاني در بين دو ماموريت چيست و آيا اين استاندارد در کشور ما و به ويژه در مورد مربوط به حادثه يکشنبه رعايت شده است يا نه؟
-اين بار قرعه آنچه که در حالت همراه با مسامحه نامش را ميتوان «بدشانسي» گذاشت به نام آتشنشاني افتاده اما اين پايان ماجرا نيست، کلانشهر تهران آبستن حوادث بسياري است. حقوق کارگران در بسياري مواقع مورد توجه قرار نميگيرد. هنوز تشکيل و کارکرد درست NGOها براي بسياري از مسئولان جا نيفتاده و برخي به اين تشکلها به ديده تهديد مينگرند. روزنامهنگاري تحقيقي در ايران جايي ندارد يا «جاني» برايش نمانده. مديريت و روانشناسي محيطهاي بحراني هنوز به اندازه فيلمهاي هاليوودي هم براي ما جا نيفتاده. مردم «بار خاطرند» در اين حادثهها تا «يار شاطر» با آن موبايلها و…. هنوز مادري بين سوختن در آتش، سقوط و دوختهشدن به آسفالت و راه ديگري که نميداند چيست، به ناچار يکي را برميگزيند!
قانون نیز در بخشی از مطلبی با عنوان «نامه ناقص آقاي رئيس جمهور» نوشته: شهردار تهران آنقدر در بررسي چرايي وقوع حادثه خيابان جمهوري تعلل كرد كه در نهايت رئيس جمهور در نامهاي به وزير كشور خواستار بررسي علتهاي حادثه شد. نامه حسن روحاني پاسخي بود به افكار عمومي، به مردمي كه برخلاف مسئولان شهرداري، نميخواهند مرگ دو زن ايراني را مشيت و خواست الهي بدانند. اما نامه رئيس جمهور پاسخي نبود كه همه جوانب را در بر گيرد. ملاحظاتي بر اين نامه وارد است كه بررسي دقيقتر آن را ضروري ميسازد. همچنان كه روشن بود كه نامه رئيس جمهور مجادله جديدي را ميان دولت و شهرداري آغاز ميكند. به همين دليل بود كه روز گذشته بخش زيادي از اظهارنظرهاي شهردار تهران، نه پاسخ به افكار عمومي، كه در واقع پاسخي به رئيس جمهور و نامهاش به وزير كشور بود. گويي دو رقيب انتخابات رياست جمهوري، از مرگ شهروندان ايراني بهانهاي ساختهاند براي ادامه نزاعهاي سياسي. اما چرا اين مرگ، بهانه آن نامه و اين نزاع شد؟ آيا اين نخستين بار است كه شهروندان ايراني، بيآنكه بخواهند، براثر اهمالكاريها جان خود را از دست ميدهند و دستشان از زندگي كوتاه ميشود؟ اين نخستين بار نيست كه شهروندان ايراني، باوجود همه اصرارشان به زيستن، ميميرند. خواه آلودگي هوا باشد، خواه آتش گرفتن اتوبوس اسكانيا در مسير قم يا مشهد و حتي بازنشدن نردبان آتشنشاني. بهانه براي مردن زياد است! به همين دليل، مرگ براي ما آنقدر به مسئلهاي دم دستي و پيش پا افتاده تبديل شده كه كمتر باعث برانگيختن حساسيت ميشود. به همين دلايل است كه بايد به نامه رئيس جمهور با دقت بيشتري نگاه كرد. بايد از خودمان بپرسيم كه اگر يك طرف مرگ اين شهروندان، شهرداري و اهمال آنان نبود، آيا اين نامه نوشته ميشد؟ سوال مهمتر ديگر اين است كه چرا رئيس جمهور فقط به مرگ اين شهروندان توجه كرده و خواسته علتهاي آن بررسي شود؟ چرا به زندگي اين زنان توجه نشد و نميشود؟ اينكه چرا آنان در يك روز تعطيل بايد سر كار باشند؟ آيا محيط كار آنان از استانداردهاي لازم برخوردار بوده است؟ اصلا آنان بيمه بودهاند؟ آيا زنان ديگري مانند اين دو زن نيستند كه زندگي و كار آنان، با دشواريها و مشقتهاي بسياري همراه باشد؟
رقابت روحانی و دیوید کوهن در داووس
حضور رئیس جمهور و تعداد زیادی از مقامات دولت در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس مورد توجه روزنامههای امروز قرار گرفته است.
ابتکار در مطلبی در این باره نوشته است: درحالي كه از روز گذشته نشست بينالمللي ژنو2 در غياب ايران در سوئيس در جريان است، حجت الاسلام حسن روحاني، صبح روز گذشته عازم اين كشور شد تا چند كيلومترآن سوتر از محل برگزاري اين نشست، به عنوان مهمان و سخنران ويژه چهل و چهارمين اجلاس مجمع جهاني اقتصاد در دهكده زيباي داووس حاضر شود. همزمان با آغاز سفر حسن روحاني به سوييس به منظور شرکت در اجلاس مجمع جهاني اقتصاد داووس، رسانههاي خارجي حضور رئيس جمهوري اسلامي کشورمان در اين اجلاس را از زواياي متفاوت که حاکي از اهميت اين سفر است، مورد بررسي قرار دادند.
بر اساس برنامه اعلام شده، دکتر روحاني علاوه بر شرکت در اين اجلاس به عنوان مهمان ويژه با سران و مقامات عاليرتبه برخي کشورهاي شرکت کننده ديدار و گفت و گو خواهد کرد.چهرههاي برجسته سياسي همچون اسحاق جهانگيري معاون اول رئيس جمهوري، محمد جواد ظريف وزير امورخارجه، بيژن نامدار زنگنه وزير نفت، حسين فريدون دستيار ويژه رئيس جمهوري، وي را در اين سفر همراهي ميکنند.
روحاني در بدو ورود به فرودگاه زوريخ از سوي سفير کشورمان و نيز برخي مقامات محلي مورد استقبال قرار گرفت.ديدار با برخي سران کشورهاي حاضر در اجلاس، ديدار با دبير کل مجمع جهاني اقتصاد، مصاحبه با برخي شبکههاي تلويزيوني بينالمللي و ديدار با مديران ارشد رسانهها و مديران و صاحبان صنايع و شرکتهاي بزرگ جهان از جمله برنامههاي رئيس جمهور در اين سفر است. رئيس جمهور در حاشيه اجلاس جهاني اقتصاد در جمع مديران ارشد و مسئولان شرکتهاي نفتي به ايراد سخنراني خواهد پرداخت.به گزارش رويترز؛ مديران شرکتهاي بزرگ انرژي جهان، از جمله شرکت ايتاليايي «اني»، شرکت فرانسوي- آمريکايي «توتال و شل» شرکت آمريکايي «اکسون موبيل» در اين نشست حضور دارند.
دولت به دنبال تشويق شرکتهاي نفتي و گاز جهان براي سرمايه گذاري در ميدانهاي فسيلي خود است.
مدير شرکت نفتي «اني» اولين مدير يک کمپاني غربي بود که با بيژن زنگنه، وزير نفت ايران در حاشيه نشست سازمان کشورهاي صادر کننده نفت در ماه گذشته به طور رسمي ديدار کرد.
روحاني همچنين روز پنجشنبه در چهل و چهارمين اجلاس مجمع جهاني اقتصاد که در داووس برگزار ميشود، سخنراني خواهد کرد. يک رسانه آمريکايي زير عنوان مأموريت دشوار روحاني در داووس و سرمايه گذاران بدبين در ابتداي گزارشي به استناد يافتههاي نظر سنجي شبکه بلومبرگ مينويسد: اکثريت پرسش شوندگان در مورد امنيت سرمايه گذاري در ايران ديدگاه مثبتي نداشته و تنها 29 درصد گفته اند که سرمايه گذاري در اين کشور چشم انداز خوبي دارد.
اين شبکه خبري با شرح مفصلي از اين مطلب، ماموريت پيش روي روحاني رئيس جمهوري ايران، در اجلاس داووس سوئيس را دشوار خوانده، ميافزايد: او ميبايد رهبران تجارت جهاني را متقاعد کند که ورود به عرصه اقتصاد کشورش براي آنها سودآور است.اين رسانه آمريکايي با نگاهي به پاسخهاي آري و خير، در اثبات درستي نتيجه اين نظرسنجي تاکيد دارد که نظرسنجي شدگان از سرمايه گذاران، تاجران و تحليلگران هستند.از مهمترين مواردي که در اين گزارش به چشم ميخورد اين که پاسخ دهندگان در خارج از مرزهاي آمريکا نسبت به چشم انداز بهبود اوضاع اقتصادي و امنيت سرمايه گذاري در ايران خوشبين تر از شرکت کنندگان درون آمريکا بوده اند.
در گزارش اين رسانه آمريکايي به موارد حاشيه اي مانند اين که، روحاني نخستين رهبر سياسي ايراني پس از يک دهه در اجلاس داووس، نطق وي در روز سوم بهمن (23 ژانويه) با عنوان ايران در جهان، همچنين اسامي هيات همراه وي نگاهي دارد.شبکه بي بي سي، منبع خبري وابسته به دولت انگليس نيز با انتشار گزارشهاي متعددي از زواياي مختلف اين اجلاس، ابتدا به ترسيم چشم انداز حضور روحاني در اين اجلاس ميپردازد.اين منبع خبري غربي از سفر روحاني به داووس به عنوان اولين سفر اروپايي وي در دوره رياست جمهوريش ياد کرده، بلافاصله به همزماني اين اجلاس با کنفرانس نشست صلح سوريه يا همان ژنو2 با تاکيد بر اين که آن هم در سوئيس برگزار ميشود، اشاره معني داري ميکند.
وطن امروز از اصلیترین روزنامههای منتقد دولت سفر هفته گذشته دیوید کوهن به اروپا و «پیام آمریکا برای داووس» را مهمتر دانسته است. به نوشته این روزنامه نظرسنجي جديد بلومبرگ نشان میدهد حسن روحاني در حالي براي ترسيم چشمانداز آينده اقتصاد ايران براي كشورهاي دنيا به اجلاس داووس میرود كه شانس زيادي براي جلب نظر آنها نخواهد داشت. در اين نظرسنجي كه در ميان اقتصاددانان و بازرگانان بزرگ دنيا انجام شده، سوال شده است: ايران تا حدود 5 سال آينده آيا فرصتي براي جلب سرمايهگذاري دارد؟ حدود 29 درصد از شركتكنندگان در اين نظرسنجي اعلام كردهاند بله اما در مقابل حدود 57 درصد اعلام كردهاند خير. حدود 14 درصد از شركتكنندگان نيز بيان كردهاند نظري در اين باره ندارند. در اين ميان بازرگانان غيرآمريكايي توجه بيشتري به ايران نشان دادهاند اما آمريكاييها بشدت به رونق گرفتن سرمايهگذاريهای خارجي در ايران بدبين بودهاند. بلومبرگ در گزارش خود از اين نظرسنجي نوشته است: انتظار میرفت بعد از اجرايي شدن توافقنامه ژنو و كم شدن برخي تحريمها عليه ايران، چشمانداز روشنتري در قبال سرمايهگذاري در ايران در پيش روي سرمايهگذاران خارجي بویژه آمريكايي قرار بگيرد اما دولت اوباما از چند هفته پيش از اجرايي شدن اين توافق به بازرگاناني كه قصد تجارت با ايران داشتند اعلام كرد بايد بشدت محتاط باشند كه به هيچوجه تحريمها عليه ايران را دور نزده و اقدامي خلاف مقررات تحريم انجام ندهند. همين مساله به نظر میرسد تا 5 سال آينده و رسيدن ايران به توافقهايي درباره موضوع هستهاياش اين كشور را با مشكلاتي در زمينه جلب سرمايهگذاريهاي خارجي روبهرو کند و میتوان گفت توافق ژنو نميتواند چشمانداز روشني در اين باره پيش پاي ايران بگذارد. اين نظرسنجي در روزهای16 و 17 ژانويه يعني چند روز قبل از اعلام شدن اجراي توافق ژنو انجام شده است؛ روزي كه ايران رسما بسياري از فعاليتهای هستهاي خود را به حالت تعليق درآورد. روحاني اولين رئیسجمهور ايران است كه در مجتمع تفريحي و پيست اسكي سوييس كه قرار است مجمع جهاني اقتصاد در آن محل برگزار شود حضور میيابد. هدف او از شركت در اين اجلاس رسيدن به معاهدههای اقتصادي است كه بتواند رشد اقتصادي اين كشور را كه تحت قوانين سختگيرانه تحريمهای اقتصادي 5 درصد كاهش داشته است، دوباره سرپا كند.
این روزنامه در ادامه به نقل از رویترز نوشته است: ايرانيان قصد دارند با تبليغات سياسي و جذب افكار عمومي به نوعي بين شركتهای اروپايي و حتي آمريكايي براي سرمايهگذاري در اين كشور رقابت ايجاد كنند. با اين حال روسيه و چين تاكنون قراردادهاي محكمتر و بهتري در زمينه مبادله نفت با كالا به ايران ارائه دادهاند و به نظر نميرسد با توجه به مشكلات بانكي و ترانزيتي كه ايران با آن مواجه است، شركتهای اروپايي و آمريكايي بخواهند جاي كالاهاي ارزانقيمت چيني را در ايران بگيرند. شركتهای هواپيمايي و همچنين شركتهای اتومبيلسازي آمريكايي هم علاقه زيادي براي حضور در ايران دارند اما نه تا زماني كه كل تحريمها به صورت كامل برداشته شده باشد و البته اين مساله بسيار بعيد به نظر میرسد. بنابر گزارش رويترز، با تمام اقداماتي كه ايران انجام داده است از نظر آمريكاييها ايران هنوز هم جزو كشورهايي است كه نبايد با آن معاملهاي انجام داد. ديويد كوهن، معاون وزارت خزانهداري آمريكا هفته گذشته سفري به كشورهاي اروپايي داشت تا درباره قاطعيت آمريكا در اجراي باقي تحريمها عليه ايران با شركاي اقتصادي آمريكا در اروپا بحث كند. يكي از مقامهای كاخ سفيد در اين باره به رويترز گفت: ديويد كوهن يك پيام قاطع در اين زمينه براي كشورهاي اروپايي داشته است؛ درهاي ايران هنوز هم براي معاملات تجاري باز نيست. درهاي خاصي رو به سرمايهگذاران باز شده اما اين وروديها بسيار محدود و موقت است. او در اين باره اضافه كرد: پيام كوهن به اروپاييها اين بوده است كه «اگر فكر میكنيد برداشته شدن برخی تحريمها به معناي باز شدن دروازههای اقتصادي ايران است اشتباه میكنيد، رژيم تحريمها همچنان عليه ايران پابرجاست».