شیرین کننده های مصنوعی مضر یا مفید

شیرین کننده‌های بدون کالری و یا مصنوعی که به آنها جایگزین شکر نیز گفته می‌شود٬ مواد شیمیایی و یا طبیعی هستند که به جای شکر معمولی در غذاها و انواع نوشیدنی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

زیاده روی در مصرف شکر معمولی و افزایش وزن ناشی از آن٬ عاملی شد تا تولید و استفاده از اینگونه شیرین کننده‌ها در صنعت غذا آغاز شود.

از آنجاییکه شیرینی این مواد چندین برابر شکر معمولی است٬ مقدار بسیار کمی از آن را می‌توان جایگزین شکر معمولی نمود. اینگونه شیرین کننده‌ها همچنین کالری بسیار کمتری نسبت به شکر معمولی دارند. استفاده از این محصولات برای کسانی که می‌خواهند وزن کم کنند و یا در افراد مبتلا به دیابت که می‌خواهند از بالا رفتن قند خون جلوگیری کنند٬ رایج می‌باشد.

گرچه تصور بر این است که جانشین کردن شکر با این مواد به افراد دیابت ی در کنترل قند خون کمک می‌کند٬ ولی باید توجه داشت٬ مواد غذایی همچون آرد٬ لبنیات و یا میوه حاوی قند هستند که می توانند قند خون را افزایش دهند. از طرفی مواد غذایی مرکب٬ ممکن است حاوی کالری قابل توجهی باشند و این جانشین‌ها کالری را در همه مواد غذایی به” صفر” نمی‌رسانند. در استاندارد مراقبت از بیماران دیابت ی سال ۲۰۰۹ انجمن دیابت آمریکا٬ مصرف شیرین کننده‌های بدون کالری را تا زمانی که در محدوده توصیه شده توسط سازمان غذا و دارو می‌باشد٬ را امن تشخیص داده‌ بود.
در آمریکا سازمان غذا و دارو وظیفه نظارت بر این محصولات را بر عهده دارد. این سازمان شیرین کننده‌های جدول زیر را با توجه به تحقیقات انسانی و یا حیوانی محدود تایید کرده‌ و مقدار مصرف قابل قبول روزانه آنها را مشخص نموده است. به دلیل محدودیت این بررسی‌ها٬ سازمان غذا و دارو امنیت این محصولات را به شکل دوره‌ای بررسی می‌کند. مقدار تعیین شده توسط سازمان غذا و دارو حداکثر مقدار مصرفی است که برای سلامت ضرری ندارد و در حدود صد برابر کمتر از مقداری است که ممکن است مشکلی برای سلامتی ایجاد کند.

آیا پخت آن مجاز است؟	معادل	مقدار مصرف قابل قبول	شیرین کننده بدون کالری
خیر	۱۸-۱۹ قوطی نوشابه رژیمی	۵۰ میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن	آسپارتام
بله	۹-۱۲ بسته بندی های کوچک	۵ میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن	ساخارین
بله	۳۰-۳۲ قوطی نوشابه رژیمی لیمویی	۱۵ میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن	آسه سولفام
بله	۶ قوطی نوشابه رژیمی	۵ میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن	سوکرالوز

 

 

آیا مصرف شیرین کننده‌های مصنوعی بی ضرر است؟

آسپارتام (Nutrasweet, Equal)
از زمانی که آسپارتام در سال ۱۹۸۱ تایید شده است٬ آزمایش‌های بسیار بر روی حیوانات آزمایشگاهی صورت گرفته و هیچگونه سرطان و یا عوارض منفی نشان داده نشده است. یکی از ادعاها در مورد آسپارتام بروز تومورهای مغزی در صورت مصرف این محصول بوده‌است. بررسی‌ها نشان داده است که افزایش ابتلا به این تومورها از نظر زمانی با شروع معرفی این محصول نبوده است و کسانی که دچار این بیماری شده‌اند٬ مقدار مصرف بالایی نداشته‌اند. بروز سرطان خون در موش‌های صحرایی که مقادیر بالای آسپارتام (معادل ۸ تا ۲۰۸۳ قوطی نوشابه رژیمی) خورانده شده‌اند٬ دیده شده‌است٬ گرچه شواهد متغیر است. به عنوان مثال افزایش آسپارتام خطر ابتلا به سرطان خون را افزایش نداده است. همچنین بررسی‌های انسانی انستیتو ملی سلامت از پیشروترین مراکز تحقیقات پزشکی دنیا بر بازنشستگان ارتباط افزایش مصرف نوشابه‌های حاوری آسپارتام را با بروز سرطان خون و یا مغز نشان نداده است. در مورد آسپارتام باید توجه داشت که در افرادی که دچار بیماری فتیل کتونوری (نوعی بیماری ارثی نادر) هستند٬ این محصول نباید مصرف شود.
آسه سولفام پتاسیم و سوکرالوز از شیرین کننده‌های مجاز در آمریکا هستند. سازمان غذا و دارو بوسیله ۱۰۰ مطالعه علمی بر روی این مواد٬ به خصوص خطر ایجاد سرطان را بررسی کرد و هیچ مدرکی دال بر خطر سرطان و یا سلامتی به دست نیامد.

ساخارین(Sweet’n Low)
تحقیقات بر روی موش صحرایی با دُزهای بالای ساخارین سدیم٬ مخلوط با سیکلامات بروز سرطان مثانه را تائید کرد. گرچه بررسی مشابه بر انسان چنین ارتباطی را تایید نکرده‌است.

آسه سولفام (Sweet One, Sunett)
همچون سایر شیرین کننده ها, در بررسی های حیوانی مشکلات سلامتی همچون ایجاد تومور های بدخیم و افت قند خون گزارش شده است , ولی به دلیل محدودیت های تحقیقات انسانی سازمان غذا و دارو و اتحادیه اروپا این شیرین کننده را نیز تایید کرده است.

سوکرالوز(Splenda)
سازمان غذا و دارو پس از بررسی ۱۱۰ مطالعه انسانی و حیوانی مصرف این شیرین کننده را مجاز اعلام کرد و اذعان کرد که این محصول باعث بروز سرطان نمیشود.این شیرین کننده به کندی توسط باکتری ها شکسته میشود و می تواند در آلودگی محیط زیست موثر باشد.

سیکلامات
بررسی‌های اولیه که بر روی موش صحرایی و ترکیبات سیکلامات و ساخارین صورت گرفت٬ نشان میداد که شاید خطر بروز سرطان مثانه در انسان نیز افزایش یابد. ولی پس از آزمایش مجدد٬ سازمان غذا و دارو سیکلامات را به عنوان شیرین کننده سرطان‌زا تشخیص نداد.
شیرین کننده‌های مغذی (طبیعی) الکلی
سوربیتول٬ مالیتول٬ گزیلیتول٬ ایزومالت و مانیتول در مقایسه با شکر معمولی و فروکتوز بر قند خون کمتر تاثیر می‌گذارند و کالری کمتری دارند. ولی به خاطر داشته باشید که سایر ترکیبات غذا می تواند همچنان پر کالری و سرشار از اسیدهای چرب اشباع باشد و در افزایش وزن موثر باشد. این مواد نیز همچون شیرین کننده‌های مصنوعی باید کم مصرف شود. زیاده روی در مصرف می‌تواند همچون مسهل عمل کرده و باعث اسهال و نفخ به خصوص در کودکان شود. بعضی بررسی ها در مورد آدامس‌های حاوی گزیلیتول٬ جویدن آن را روشی برای پیشگیری از پوسیدگی دندانی می‌دانند.
بررسی‌های جدید و عوارض شیرین کننده‌ها
تعدادی از فرضیه‌های جدید که هنوز کاملا اثبات نشده و سازمان غذا و دارو نیز آنها را برای تغییر توصیه مصرف در نظر نگرفته عبارتند از:

ـ مصرف نوشابه‌های رژیمی عملکرد کلیه را کاهش می‌دهد.
ـ مغز انسان دنبال کالری واقعی می‌گردد. شیرین کننده های مصنوعی ممکن است باعث پر خوری شود.
ـ شیرین کننده‌های مصنوعی باعث افزایش وزن می‌شود.

 

منبع : آکاایران